بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام و تسلیت شهادت رییس مذهب تشیع. سوال پانزدهم :
مذهب جعفری چه فرقی با شیعه داره ؟
مذهب جعفری همان مذهب شیعه اثنی عشری (دوازده امامی) است. سبب نامیده شدن این مذهب به مذهب جعفری آن است که:
پس از فشارهای شدید بنی امیه، بر اثر قیام ها و انقلاب هایی که در عهد امامت امام صادق علیه السلام در کشورهای اسلامی بر علیه بنی امیه بر پا شده بود و جنگ های خونینی که در نهایت منجر به سقوط خلافت بنی امیه و آغاز حکومت عباسیان گردید، و نیز زمینه خوبی که امام باقر علیه السلام با نشر حقایق و معارف اسلامی مهیا کرده بود، برای امام صادق علیه السلام امکانات و محیط مناسب تری برای نشر تعالیم دینی پیدا شد.
آن حضرت تا اواخر زمان امامت خود که مصادف با آخر خلافت بنی امیه و اول خلافت بنی عباس بود از فرصت استفاده نمود و به نشر تعالیم دینی پرداخت و شخصیت های علمی بسیاری در فنون مختلف عقلی و نقلی مانند زراره، محمد بن مسلم، هشام بن حکم، جابر بن حیان و... پرورش داد.
در حوزه علمی ایشان، چهار هزار نفر محدث و دانشمند شرکت می کردند که عده ای از بزرگان و رجال علمی اهل سنت نیز مانند ابو حنیفه، مالک بن انس، قاضی سکونی، قاضی ابوالبختری و... افتخار شاگردی آن حضرت را پیدا کردند. از این رو، امور ذیل را منشأ این نامگذاری باید دانست:
1- مجال و زمینه مناسبی که سبب شد مجموعه عظیمی از معارف و تعالیم و احکام دینی در حوزه علمی امام صادق علیه السلام تبیین شود.
2- چهره شاخص و سرشناس و شناخته شده حضرت در میان تمام فرق و گروه های مسلمان.
3- با توجه به این که برخی از رؤسای مذاهب چهارگانه اهل سنت، شاگرد امام صادق علیه السلام و برخی شاگرد شاگردان آن حضرت بوده اند، پیروی شیعه از فقه و مذهب اهل بیت با نام "جعفری" نامی شناخته شده و معتبرنزد پیروان مذاهب اربعه بوده است.
4- عنوان "مذهب جعفری"، شیعیان پیرو مکتب فقهی اهل بیت را از شیعه زیدیه و اسماعیلیه و ... که از فقه اهل بیت پیروی نمی کنند جدا می سازد.
مذاهب و فرقه های اهل سنت کدامند ؟
مذاهب اهل سنت از نظر فقهی عبارتنداز :
حنفیه که مقلدان نعمان بن ثابت معروف به ابوحنیفه (متولد سال 80 و متوفّای سال 151ه ق) میباشند. ابوحنیفه فردی ایرانی است که امام اعظم اهل سنت به شمار میرود. درجامعه تسنن، بعد از پیغمبر اکرم صلی الله علیه وآله و خلفای راشدین و حسنین علیهما السلام هیچکس به اندازه ابوحنیفه محترم نیست. پیروانش در ایران بسیار اندکند.
مالکیه که پیروان مالک بن انس (متولد سال 95 و متوفّای سال 179ه ق) میباشند. مالک، عرب قحطانی است. بلاد مغرب غالباً پیرو مالک بن انس میباشند.
شافعیه که پیروان محمدبن ادریس شافعی (متولد سال 151 و متوفای سال 204 ه ق) میباشند. شافعی عرب قرشی است و از نظر کثرت پیروان مانند ابوحنیفه است و شاید بیش از او پیرو داشته باشد.
حنابله که پیروان احمدبن حنبل (متوفای سال 241 ه ق) میباشند. احمد از لحاظ نژاد عرب است، ولی ظاهراً خاندانش در ایران (مرو) میزیستهاند.
از نظر اعتقادی نیز اهل سنت به فرقههای زیر تقسیم میشوند:
اشاعره ( جبریون ) که اکثریت اهل سنت و پیروان ابوالحسن علی بن اسماعیل اشعری هستند.
اهل حدیث که پیروان احمدبن حنبل میباشند.
معتزله ( اختیاریون) که پیروان واصل بن عطا هستند.
ماتریدیه که پیروان ابو منصور ماتریدی سمرقندی هستند و شامل بسیاری از حنفی های شرق جهان اسلام میشوند.
لازم به ذکر است که مذاهب فقهی اهلسنت از قرن چهار منحصر به این چهار مذهب شد ولی قبل از آن بیش از چهل مذهب فقهی در میان اهلسنت مطرح بود که به علل گوناگونی از جمله کاهش اختلافات، تنها چهار مذهب فقهی و از نظر کلامی نیز فقط مذهب اشعری به رسمیت شناخته شد و این موضوع موجب منقرض شدن سایر مذاهب اعتقادی و فقهی دیگر گشت.